Promotie Linda Hartman

Er zijn verschillende goede behandelingen voor reumatoïde artritis (RA), maar bij veel ouderen is de ziekte vaak toch niet helemaal rustig. Een mogelijke behandeling is het gebruik van prednisolon als toevoeging aan andere reumamedicijnen. Een lage dosis prednisolon (5 mg/dag) is een medicijn dat effectief is voor de behandeling van RA omdat patiënten al snel minder ontstekingen in de gewrichten krijgen waardoor de pijn minder wordt en het dagelijks functioneren beter gaat. Het nadeel is dat veel patiënten, maar ook dokters, bang zijn voor bijwerkingen die vaak voorkomen bij het gebruik van een hoge dosis prednisolon. Daarom hebben we onderzoek gedaan naar de effectiviteit en veiligheid van een behandeling met twee jaar een lage dosis prednisolon als toevoeging aan de standaardbehandeling bij oudere patiënten met RA.

Amsterdam UMC nam het voortouw in het grote internationale GLORIA (afkorting van Glucocorticoid Low-dose Outcome in Rheumatoid Arthritis) onderzoek dat werd gefinancierd door Horizon 2020 van de Europese Unie. Het onderzoek is uitgevoerd bij 451 patiënten uit 28 ziekenhuizen en centra in 7 Europese landen. De meeste deelnemende patiënten kwamen uit Nederland. Reade was één van de centra waaruit patiënten tussen 2016 en 2020 hebben meegedaan aan het GLORIA onderzoek. Via loting werd bepaald of patiënten prednisolon of een placebo kregen.

We vonden dat een lage dosis prednisolon in aanvulling op de standaardmedicatie de ziekteactiviteit en gewrichtsschade bij oudere patiënten met RA vermindert. Patiënten die prednisolon kregen hadden iets vaker bijwerkingen, zoals een milde tot matige infectie, dan patiënten die een placebo (60 versus 49%) kregen, maar dit lijkt acceptabel.

De resultaten zijn direct te gebruiken in de praktijk. Ons onderzoek voegt voldoende bewijs toe om veilig een chronische behandeling met een lage dosis prednisolon in aanvulling op de standaardmedicatie voor een patiënt met RA voor te schrijven: een aanvullende behandeling met chronische prednisolon van 5 mg/dag gedurende maximaal twee jaar vermindert de ziekteactiviteit en gewrichtsschade, en de bijwerkingen van prednisolon vallen mee. Een behandeling met prednisolon kan voorkomen of uitstellen dat patiënten met dure reumamedicijnen, zoals biologicals, behandeld moeten worden.

Daarnaast hebben we onderzoek gedaan naar therapietrouw, dat is de mate waarin iemand de medicatie inneemt zoals door de dokter is voorgeschreven. Vaak wordt gezegd dat iemand therapietrouw is als minimaal 80% van de voorgeschreven medicijnen wordt ingenomen. We hebben therapietrouw in de GLORIA trial gemeten door het tellen van het aantal teruggebrachte pillen en met ‘elektronische monitordoppen’. Elektronische monitordoppen registreren elke opening en sluiting van het medicijnpotje, waarbij één opening gelijk is aan de inname van één capsule. De meerderheid van de patiënten (90%) was therapietrouw volgens het tellen van de pillen, maar volgens de elektronische monitordoppen was slechts 20% van de patiënten therapietrouw. Dit kwam bijvoorbeeld doordat het medicijnpotje niet dagelijks werd geopend omdat het potje moeilijk dicht ging of er in één keer een voorraad voor een week uit het potje werd gehaald. Op basis van de resultaten uit ons onderzoek bevelen we het gebruik van deze medicijnpotjes met elektronische monitordoppen bij oudere patiënten met RA niet aan om therapietrouw te meten.