Cum laude promotie Laura Boekel

De COVID-19 pandemie veroorzaakte grote zorgen onder de bevolking en des te meer onder zg. kwetsbaren, zoals patiënten met reumatische aandoeningen. Toen dat nodig was, is er binnen een indrukwekkend tijdsbestek bij Reade en ARC (Amsterdam Rheumatology and Immunology Center) een grootschalig onderzoek opgezet om COVID-19 gerelateerde uitkomsten te vergelijken tussen reumapatiënten en gezonde controles, om urgente vragen onder deze doelgroep te kunnen beantwoorden. De resultaten hiervan hebben bijgedragen aan nationale beleidsvorming en behandelrichtlijnen voor patiënten met reumatische aandoeningen en is nu al effectieve een blauwdruk gebleken voor toekomstig onderzoek.

‘Dankzij de steun van Reade Foundation konden we in de eerste maanden van de COVID-19 pandemie een research platform opzetten waarmee we de risico’s van COVID-19 voor patiënten met reumatische aandoeningen konden onderzoeken’ vertelt Laura.

Nauwe samenwerking met deelnemers
Patiënten van Reade en het Amsterdam UMC werden onder de noemer “Samen Testen Tegen Corona” per e-mail uitgenodigd voor de studie en gevraagd zelf een gezonde controle deelnemer aan te melden. Binnen enkele maanden deden ruim 3.000 patiënten en 1.000 gezonde controles mee aan het onderzoek. Door middel van digitale vragenlijsten werd informatie verzameld over onder andere de medische voorgeschiedenis, medicijngebruik en corona-infecties. Daarnaast werd er bloed afgenomen om de aanwezigheid van antistoffen tegen het coronavirus te onderzoeken. Voor de bloedafnames konden deelnemers kiezen tussen een reguliere bloedafname bij Reade en een vingerprik die naar het huisadres gestuurd werd. Dankzij de actieve betrokkenheid van deelnemers was dit onderzoek zo succesvol.

Efficiënt en praktisch

De combinatie van digitale vragenlijsten en vingerprikken maakte dat alle gegevens zeer efficiënt verzameld konden worden, waardoor het onderzoeksteam kon anticiperen en reageren op veranderingen in de pandemie. Laura: ‘Hierdoor hebben we tal van relevante vragen tijdig kunnen beantwoorden op een moment dat de behoefte aan informatie hoog was. Dat heeft bijgedragen aan aanpassing van behandelrichtlijnen en het vervroegd beschikbaar komen van een extra vaccinatie voor patiënten die behandeld werden met B-cel remmende therapie (vb. Rituximab). Bovendien konden we met onze resultaten veel patiënten geruststellen over de risico’s van COVID-19 en bijwerkingen van coronavaccinaties, en patiënten informeren over het effect van reumamedicatie op de effectiviteit van coronavaccinaties.’

De belangrijkste bevindingen van het onderzoek zijn:

• Anti-CD20 therapie, zoals Rituximab, verhoogt het risico op een ernstig beloop van COVID-19 zowel voor als na vaccinatie tegen het coronavirus;

• Anti-CD20 therapie vermindert sterk de ontwikkeling van antistoffen na een eerste én tweede coronavaccinatie;

• Coronavaccinaties worden goed verdragen door reumapatiënten;

• TNF-blokkers, methotrexaat en prednison hebben geen negatieve invloed op de ontwikkeling van antistoffen na coronavaccinaties;

• Actief benadrukken van het belang van coronavaccinaties door reumatologen tijdens het spreekuur heeft bijgedragen aan het verbeteren van de vaccinatiebereidheid van reumapatiënten.

Wetenschappelijke publicaties

Het onderzoeksteam heeft de afgelopen jaren haar resultaten mogen presenteren op nationale en internationale congressen voor reumatologie, met als hoogtepunt het congres van de EULAR in Milaan waar Laura Boekel de studentenprijs heeft gewonnen.

Tot dusver heeft het onderzoek een indrukwekkend aantal wetenschappelijke publicaties opgeleverd:

https://www.thelancet.com/journals/lanrhe/article/PIIS2665-9913(20)30286-1/fulltext
https://www.thelancet.com/journals/lanrhe/article/PIIS2665-9913(21)00037-0/fulltext
https://www.thelancet.com/journals/lanrhe/article/PIIS2665-9913(21)00181-8/fulltext
https://www.thelancet.com/journals/lanrhe/article/PIIS2665-9913(21)00222-8/fulltext
https://arthritis-research.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13075-021-02574-z
https://rmdopen.bmj.com/content/8/1/e002035.long
https://www.thelancet.com/journals/lanrhe/article/PIIS2665-9913(22)00009-1/fulltext
https://www.thelancet.com/journals/lanrhe/article/PIIS2665-9913(22)00102-3/fulltext
https://www.thelancet.com/journals/lanrhe/article/PIIS2665-9913(22)00221-1/fulltext
https://www.thelancet.com/journals/lanrhe/article/PIIS2665-9913(23)00127-3/fulltext

Laura: ‘Concluderend hebben we laten zien dat het concept van dit onderzoek, namelijk het over de tijd volgen van een grote groep reumapatiënten en gezonde controles met een digitaal platform en vingerprikken, zich heel goed leent voor epidemiologisch onderzoek. Het kan dan ook gebruikt worden als blauwdruk voor pandemische paraatheid voor kwetsbare groepen en biedt daarnaast veel mogelijkheden voor toekomstig epidemiologisch onderzoek binnen de reumatologie.

Dat blijkt nu al bij ons onderzoek naar herpes zoster (gordelroos)-vaccinaties onder reumapatiënten met een verhoogd risico op gordelroos. Onze onderzoeksresultaten kunnen bijdragen om deze vaccinatie in de toekomst standaard vergoed te krijgen door de verzekeraar.

Door, voor en samen met deelnemers
Het succes van deze werkwijze zetten dr. Gertjan Wolbink (hoofdonderzoeker) en dr. Laura Boekel nu voort, met de ondersteuning van Reade Foundation, om reuma-gerelateerde vragen te kunnen blijven beantwoorden.

Bovendien biedt het mogelijkheden om de interactie met de deelnemers verder vorm te geven en hen zo een actievere rol in waardevol en praktisch wetenschappelijk onderzoek te geven.

We feliciteren dr. Laura Boekel van harte met deze mooie prestatie.

"Ik had niet gedacht dat ik zenuwachtiger zou zijn voor mijn promotie dan voor het NK atletiek, maar net zoals op de atletiekbaan de zenuwen verdwijnen bij het afgaan van het startschot, verdwenen deze nu ook met het beginnen van de verdediging en heb ik enorm genoten van de mooie discussies met de opponenten.

Nb: Headerfoto: Dr. Laura Boekel en Prof. Dr. M.T. Nurmohamed